Phòng vệ chính đáng

06/02/2022 - 19:44

Bà Nguyễn Thị Hái có nhu cầu tư vấn: Con trai tôi đi chơi thì bị 2 thanh niên là N. và H. đón đường đánh. Con tôi bị té ngã nhưng họ vẫn đấm đá tới tấp. Lúc này sẵn có khúc gỗ nằm cạnh hàng rào, con tôi nhặt lấy rồi đánh bừa để giải vây, chẳng may trúng vào N.. Hai người này bỏ chạy. Sau đó, con tôi biết N. bị gãy ngón tay út (trái) nên đến xin lỗi nhưng N. nhất quyết không bỏ qua. Xin hỏi: Vì tự vệ nên con tôi dùng cây đánh người, như vậy có phạm tội hay không? Tôi phải làm sao?

Thắc mắc của bà được luật sư Lê Vũ Hồng Huệ (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:

- Điều 22 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định: 

“1. Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên.

Phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm.

2. Vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại.

Người có hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật này.”

Theo khoản 1 Điều 136 Bộ luật Hình sự quy định: Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31 -  60% do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội, thì bị phạt tiền từ 5 - 20 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm…

Mặt khác, theo quy định tại Điều 594 Bộ luật Dân sự năm 2015: “Người gây thiệt hại trong trường hợp phòng vệ chính đáng không phải bồi thường cho người bị thiệt hại. Người gây thiệt hại do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải bồi thường cho người bị thiệt hại”.

Như bà trình bày, con của bà vì trong tình thế cấp thiết là bị té ngã nhưng vẫn bị 2 thanh niên đánh nên việc chống trả là phản xạ tự nhiên. Con bà đã lượm khúc gỗ bên hàng rào và đánh bừa để giải vây nhằm thoát khỏi sự tấn công của 2 thanh niên kia, nên có thể được xem là hành vi phòng vệ chính đáng. Tuy nhiên, đây chỉ là lời trình bày của một phía từ bà nên việc đánh giá có chống trả tương xứng hay không thì phải còn tùy thuộc vào các yếu tố khách quan khác tại hiện trường.

Anh N. là người bị thiệt hại (gãy ngón tay) do tác động trực tiếp từ khúc gỗ do con của bà gây ra. Do vậy, dù vô ý (hay cố ý) thì con bà vẫn phải có trách nhiệm đối với thiệt hại về sức khỏe của anh N. (mức độ chịu trách nhiệm tùy thuộc vào nhiều yếu tố liên quan  khác).

Anh N. có quyền yêu cầu cơ quan chức năng giám định tỷ lệ thương tật. Theo quy định, mức thương tật để phân biệt giữa hành vi phòng vệ chính đáng và vượt quá phòng vệ chính đáng là 31%. Do vậy cần phải giám định mức độ thương tích trước khi có thể đưa ra kết luận con bà có vượt quá mức độ phòng vệ chính đáng không, có đủ yếu tố cấu thành tội cố ý gây thương tích hay không?

Con của bà có thể đến gặp anh N. để thỏa thuận về các vấn đề thiệt hại đã gây ra với anh. Trong trường hợp anh N. không chấp nhận thì con bà phải chờ đến kết quả giải quyết của cơ quan chức năng (khi anh N. có yêu cầu). Tuy nhiên, kết quả giải quyết còn phải tùy thuộc vào nhiều tình tiết trong vụ xô xát. Cơ quan chức năng sẽ xem xét trách nhiệm đối với tất cả các bên có liên quan.

H.Trâm (thực hiện)

Chia sẻ bài viết

BÌNH LUẬN