Báo Đồng Khởi nhận được đơn của bà Trần Thị Tuyết Mai (thị trấn Ba Tri), khiếu nại Quyết định số 2174/QĐ-UBND ngày 2-11-2010 của UBND huyện Ba Tri, “Về việc giải quyết tranh chấp đất đai giữa bà Trần Thị Tuyết Mai với ông Phan Hữu Quý, cùng cư ngụ khu phố 2, thị trấn Ba Tri”. Ông Quý (nguyên đơn) và bà Mai (bị đơn) là hai đương sự trong một vụ tranh chấp đất đai, đã được tòa án nhân dân (TAND) hai cấp sơ và phúc thẩm xét xử; sau đó, TAND tối cao đã ra quyết định hủy án, giao hồ sơ vụ án cho TAND huyện Ba Tri xét xử lại theo đúng quy định của pháp luật. Vụ kiện này, do hai đương sự chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCN.QSDĐ) và cũng không có các giấy tờ theo quy định của Luật Đất đai nên không thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án, thẩm quyền giải quyết tranh chấp là của UBND cấp huyện. Phóng viên Báo Đồng Khởi đã liên hệ với ngành chức năng và có được thông tin.
Tranh chấp phần đất có diện tích 40,1m2 giữa ông Phan Hữu Quý và bà Trần Thị Tuyết Mai xảy ra từ năm 1998. Đất này (bà Mai dùng làm mặt bằng bán cà phê), thuộc một phần của thửa số 252, tờ bản đồ số 18 (diện tích 318m2), tọa lạc tại khu phố 2, thị trấn Ba Tri. Ngày 13-8-2000, ông Quý gửi đơn yêu cầu chính quyền thị trấn Ba Tri giải quyết việc bà Mai chặt phá cây trồng của ông và đòi bồi thường. Ngày 12-10-2000, UBND thị trấn Ba Tri lập Giấy xác nhận số 541/GXN cho ông Phan Hữu Quý được quyền sử dụng diện tích 318m2 đất này. Bà Mai khiếu nại, UBND thị trấn Ba Tri tiến hành hòa giải hai lần (ngày 22-12-2000 và 31-12-2000) nhưng không thành, hồ sơ được chuyển đến TAND huyện Ba Tri. Ngày 13-4-2004, TAND huyện Ba Tri xét xử sơ thẩm (lần 1), bác yêu cầu của ông Quý. Ông Quý kháng cáo. Ngày 24-6-2004, TAND tỉnh Bến Tre xét xử phúc thẩm (lần 1), tuyên hủy án Bản án sơ thẩm số 26/DS-ST ngày 13-4-2004, trả hồ sơ để TAND huyện Ba Tri xét xử lại. Trong quá trình TAND huyện Ba Tri thụ lý vụ án, xác minh thì xảy ra tranh chấp mới, ông Võ Văn Quyện (ngụ TP. Cà Mau, tỉnh Cà Mau) là nguyên đơn. Ông Quyện ủy quyền cho vợ là Trần Thị Bạch tranh chấp với ông Huỳnh Thanh Các diện tích 800m2 đất (trong đó, có đất của ông Quý và bà Mai, kể cả phần đất của hai người đang tranh chấp). Vụ tranh chấp này được UBND huyện Ba Tri thụ lý giải quyết. Ngày 2-1-2007, TAND huyện Ba Tri ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án, chờ kết quả giải quyết của UBND huyện. Ngày 8-10-2007, ông Quý có đơn khiếu kiện đến HĐND huyện Ba Tri. Ngày 14-11-2007, HĐND huyện yêu cầu TAND huyện đưa vụ án ra xét xử.
Ngày 18-4-2008, TAND huyện Ba Tri xét xử sơ thẩm (lần 2) vụ án này. Tại tòa, nguyên đơn Quý trình bày: năm 1975, ông được cha mẹ để lại phần đất có diện tích 318m2 (tọa lạc tại khu phố 2, thị trấn Ba Tri). Đất này có nguồn gốc của bà Lê Thị Trình cho cha ông là Phan Hữu Khương mướn vào năm 1947 để cất nhà ở; sau đó, con bà Trình là bà Tư Khăm yêu cầu ông Khương chồng thêm tiền và bán đứt, nhưng vì quá lâu, cha mẹ ông qua đời nên giấy tờ bị thất lạc. Ông Quý sử dụng đất ổn định cho đến năm 1996 thì đăng ký, kê khai để được cấp GCN.QSDĐ. Cùng trong năm 1996, vì chỗ quen biết, ông có cho bà Mai thuê (hợp đồng miệng) phần đất có diện tích 40,1m2, để bà cất quán bán cà phê. Sau một thời gian, hai người phát sinh mâu thuẫn, ông Quý đòi lại đất nhưng bà Mai không trả. Tháng 12-2000, ông Quý khởi kiện đòi lại đất; đồng thời, yêu cầu bị đơn Mai phải bồi thường số tiền thuê mặt bằng, mỗi ngày 10 ngàn đồng (tính từ ngày phát sinh đơn kiện cho tới khi tòa án xét xử). Bị đơn Mai phản bác lại, cho rằng: phần đất mà bà đang sử dụng có nguồn gốc từ bà Tư Khăm cho nhà chùa mượn, bà cất quán bán cà phê, nhưng vì đất này nằm ở ngay trước nhà ông Quý nên bà mới gặp ông nói chuyện cất quán bán cà phê vào năm 1996, không có hợp đồng thuê mướn đất. Tòa cấp sơ thẩm đã chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn Quý, buộc bị đơn Mai phải di dời tài sản có trên phần đất tranh chấp này và phải bồi thường thiệt hại cho nguyên đơn số tiền 26,4 triệu đồng).
Ngày 24-4-2008, bà Trần Thị Tuyết Mai kháng cáo toàn bộ nội dung bản án sơ thẩm. Ngày 18-7-2008, TAND tỉnh Bến Tre xét xử vụ án (lần 2). Tòa nhận định: nguyên đơn Quý không có chứng cứ về việc cho bị đơn Mai thuê mặt bằng, đất đang tranh chấp chưa xác lập QSDĐ cho bất kỳ ai, nguyên đơn chưa có chứng cứ chứng minh được mình là chủ thể của hợp đồng thuê mặt bằng. Tại Bản án dân sự phúc thẩm số 412/2008/DS-PT ngày 18-7-2008, tòa tuyên: sửa bản án sơ thẩm, chấp nhận kháng cáo của bị đơn Mai; tuyên bác yêu cầu khởi kiện tranh chấp hợp đồng thuê mặt bằng và bồi thường thiệt hại của ông Quý với bà Mai; đối với việc tranh chấp QSDĐ, nếu các đương sự này có yêu cầu thì cơ quan Nhà nước có thẩm quyền sẽ giải quyết bằng một vụ kiện khác.
Sau khi có bản án phúc thẩm, ông Phan Hữu Quý làm đơn khiếu nại gửi TAND tối cao, yêu cầu xem xét lại bản án phúc thẩm. Ngày 12-8-2010, TAND tối cao đã có Quyết định số 648/2010/KN-DS (do Phó Chánh án TAND tối cao Từ Văn Nhũ ký). Nội dung: kháng nghị Bản án dân sự phúc thẩm số 412/2008/DS-PT ngày 18-7-2008 của TAND tỉnh Bến Tre về vụ án “tranh chấp hợp đồng thuê mặt bằng và bồi thường thiệt hại” giữa nguyên đơn là ông Phan Hữu Quý với bà Trần Thị Tuyết Mai; đồng thời, đề nghị Tòa Dân sự TAND tối cao xét xử giám đốc thẩm hủy hai bản án dân sự của hai cấp phúc thẩm và sơ thẩm, giao hồ sơ vụ án cho TAND huyện Ba Tri xét xử sơ thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật. Sau đó, vụ việc được chuyển giao cho UBND huyện Ba Tri là cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp này.
Tháng 7-2008, ông Quý làm hồ sơ xin cấp GCN.QSDĐ phần đất có diện tích 318,4m2 thuộc thửa 252, tờ bản đồ 18, tọa lạc khu phố 2, thị trấn Ba Tri thì bị ông Võ Văn Quyện (ủy quyền cho vợ là Trần Thị Bạch) và bà Trần Thị Tuyết Mai tranh chấp. Ngày 9-8-2008, bà Mai gửi đơn yêu cầu hội đồng hòa giải khu phố 2 và UBND thị trấn Ba Tri giải quyết tách 60m2 đất từ thửa 252, tờ bản đồ số 18 (có nguồn gốc đất của bà Lê Thị Trình trong diện tích 318,4m2) cho bà. UBND thị trấn Ba Tri mời hai bên đương sự đến hòa giải 4 lần (vào các ngày 24-4, 16-7, 6-8 và 3-12-2009). Bà Mai đòi tách 60m2 đất nêu trên cho bà; trong đó, có 40m2 đất bà làm quán cà phê (có nguồn gốc từ bà Lê Thị Trình), cha bà chiếm hữu sử dụng từ năm 1955, năm 1983 để lại cho bà sử dụng cho đến nay, còn lại 20m2 đất là đường đi chung của bà với ông Quý. Ông Phan Hữu Quý cho rằng, diện tích 318,4m2 nêu trên do cha ông để lại cho ông. Ngày 6-4-1996, bà Mai đến thuê một phần đất trước cửa nhà ông để bán cà phê (chỉ nói miệng, không có làm hợp đồng), do bà Mai không nộp tiền thuê đất nên phát sinh mâu thuẫn.
Qua nhiều lần hòa giải, UBND thị trấn Ba Tri kết luận: Việc bà Mai cho rằng bà đã sử dụng ổn định phần đất đang tranh chấp từ năm 1975 đến nay là không đúng sự thật, vì trước đây, bà Mai bán cà phê trên phần đất do UBND Thị trấn quản lý (cho bà thuê); sau đó, năm 1996 UBND Thị trấn lấy lại để xây dựng Trạm Y tế, yêu cầu bà Mai trả lại mặt bằng nên bà mướn đất của ông Quý.
Ngày 2-11-2010, ông Nguyễn Thanh Hồng - Chủ tịch UBND huyện Ba Tri đã ban hành Quyết định số 2174/QĐ-UBND (về việc giải quyết tranh chấp đất đai giữa bà Mai với ông Quý). Theo đó, UBND huyện Ba Tri đã không giải quyết yêu cầu xin tách 60m2 đất của bà Mai; đồng thời, qua đo đạc thực tế, diện tích trên thửa 252, tờ bản đồ số 18 là 329,4m2, UBND huyện đã công nhận quyền sử dụng 271,8m2 cho ông Quý và quyết định điều chỉnh đối với một số chi tiết để bà Mai có lối đi riêng vào nhà (bà Mai, ngoài có căn nhà nằm ở mặt tiền đường Trần Hưng Đạo, khu phố 2 ra, còn có nhà nằm phía trong đất của ông Quý). Bà Mai không đồng ý với quyết định này, làm đơn khiếu nại gửi nhiều nơi.
Trao đổi với chúng tôi, Phó Trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Ba Tri Mai Văn Ro cho biết: “Chúng tôi tiến hành đo đạc đất lại, kết hợp xác minh những người lớn tuổi, sống lâu năm tại đây. Yêu cầu được tách 60m2 và cấp GCN.QSDĐ của bà Mai là sai”. Ông Ro giải thích thêm, việc cấp GCNQSDĐ cho ông Quý chậm là do có xảy ra tranh chấp. Thực tế, tại biên bản xác định ranh giới đất (theo hiện trạng sử dụng) của UBND thị trấn Ba Tri lập ngày 17-8-1996, các chủ sử dụng tiếp giáp tứ cận đã đồng ý ký tên (trong đó có bà Mai) theo kê khai của ông Quý. Việc bà Mai sử dụng đất của ông Quý để bán cà phê từ năm 1996 là sự thật. Đồng thời, qua kết quả xác minh cùng những chứng cứ khác đã chứng minh được ông Phan Hữu Quý là người quản lý và sử dụng ổn định phần đất nêu trên từ năm 1975 cho đến nay.
Quyết định số 2174/QĐ-UBND ngày 2-11-2010, giải quyết tranh chấp đất đai giữa bà Trần Thị Tuyết Mai và ông Phan Hữu Quý (cùng ngụ khu phố 2, thị trấn Ba Tri) của UBND huyện Ba Tri là hoàn toàn đúng, phù hợp với quy định của pháp luật.
