Ngày 15-2, tại Hà Nội, Bộ Tư pháp đã tổ chức tổng kết 9 năm
thực hiện Luật Quốc tịch Việt Nam năm 1998 và lấy ý kiến của một số cơ quan về
việc sửa đổi bộ luật này.
Xin chứng nhận quốc tịch Việt Nam đang tăng
Theo ông Trần Thất, Vụ
trưởng Vụ Hành chính Tư pháp, Bộ Tư pháp, sau 9 năm thực hiện Luật Quốc tịch
Việt Nam năm 1998, tính từ tháng 1-1999 đến tháng 12-2007 đã có 2.232 người được
cấp giấy chứng nhận quốc tịch Việt Nam (QTVN) và con số này đang có chiều hướng
tăng trong những năm gần đây, nhất là khi Việt Nam gia nhập WTO. Chỉ tính riêng
trong 2 năm 2006 - 2007, con số này là trên 1.000 người. Trong đó, số người xin
giấy chứng nhận QTVN, chủ yếu là người Việt Nam đang định cư ở nước ngoài (chiếm
trên 80%). Bên cạnh đó, số người xin nhập QTVN cũng lên tới 674 người và đã giải
quyết cho 231 người.
Ngoài ra, trong 9 năm qua cũng có tới 61.460 người
xin thôi quốc tịch Việt Nam để nhập quốc tịch nước ngoài, chủ yếu là người Việt
Nam đang định cư ở nước ngoài (chiếm 99,6%), còn lại là công dân Việt Nam đang
thường trú ở trong nước.
Theo đánh giá của Bộ Tư pháp, sau 9 năm thực
hiện luật này, công tác quốc tịch đã có những bước phát triển mới, đáp ứng được
yêu cầu quản lý nhà nước về quốc tịch cũng như yêu cầu của người dân trong và
ngoài nước về vấn đề quốc tịch.
Một quốc tịch hay hai quốc
tịch?
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện luật này cũng đã bộc lộ
nhiều hạn chế như: thời gian giải quyết các hồ sơ về quốc tịch còn kéo dài quá
thời hạn, các thủ tục pháp lý về việc xin nhập, thôi quốc tịch vẫn còn rườm rà
và bất hợp lý. Đáng chú ý, việc thực hiện nguyên tắc một quốc tịch triệt để như
quy định tại Điều 3 Luật Quốc tịch Việt Nam năm 1998 “Nhà nước Cộng hòa Xã hội
chủ nghĩa Việt Nam công nhận công dân Việt Nam có một quốc tịch là quốc tịch
Việt Nam” đã không đáp ứng được nguyện vọng của đại đa số kiều bào Việt Nam đang
sinh sống và làm việc tại nước ngoài, nhất là trong hoàn cảnh vị thế và uy tín
của Việt Nam trên thế giới ngày càng được khẳng định và nâng cao.
Do đó,
hầu hết ý kiến của các cơ quan chức năng đều thống nhất cần thiết phải sửa đổi
Luật Quốc tịch năm 1998, trong đó việc sửa đổi Điều 3 của luật hiện hành được
quan tâm hơn cả. Theo đó, có 2 hướng được đề xuất, bãi bỏ nguyên tắc một quốc
tịch triệt để hoặc vẫn giữ nguyên nhưng sửa đổi theo hướng mềm dẻo và linh hoạt
hơn. Góp ý cho việc sửa đổi Điều 3, đại diện Cục Lãnh sự Bộ Ngoại giao cho rằng,
nên bãi bỏ nguyên tắc một quốc tịch, sau đó giải quyết các vấn đề khác phát sinh
bằng những quy định khác ở trong luật, cũng như các văn bản dưới luật. Đại diện
Bộ Công an cũng cho rằng, việc thực hiện nguyên tắc một quốc tịch hiện nay cũng
đang gây ra nhiều khó khăn trong việc quản lý người xuất nhập cảnh, nhất là
những người có 2 hộ chiếu.
Tuy nhiên về phía Vụ Hành chính Tư pháp, đơn
vị được giao đầu mối soạn thảo việc sửa đổi luật này lại cho rằng, nếu bỏ nguyên
tắc một quốc tịch mà thực hiện nguyên tắc 2 quốc tịch sẽ có nhiều vấn đề nảy
sinh liên quan tới quyền công dân mà chúng ta khó có thể giải quyết được. Ch
