Về việc tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội

Ông Trần Văn Tư có nhu cầu tư vấn: Tháng 5-2021, cháu nội tôi (17 tuổi) cùng 2 đứa bạn lén trộm gà nhà hàng xóm nấu cháo nhậu. Sau đó, cả 3 đứa bị Công an xã mời tới trụ sở làm việc, buộc bồi thường tiền con gà trị giá 180 ngàn đồng cho chủ. Tháng 10-2021, cháu tôi nghe lời bạn rủ rê đi trộm cây mai kiểng. Khi đi tới chỗ trồng mai thì cháu tôi bỏ ra về. Hai đứa bạn nó trộm được cây mai, đem bán lấy 5 triệu đồng rồi chia nhau tiêu xài hết. Sau đó vụ việc bị phát hiện. Xin hỏi: Trường hợp của cháu nội tôi không trực tiếp tham gia trộm, vậy có bị xử lý gì hay không?

Thắc mắc của ông được luật sư Võ Tấn Thành (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:

- Theo quy định tại Điều 16 Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017: Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội là tự mình không thực hiện tội phạm đến cùng, tuy không có gì ngăn cản.

Người tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự về tội định phạm, nếu hành vi thực tế đã thực hiện có đủ yếu tố cấu thành của một tội khác, thì người đó phải chịu trách nhiệm hình sự về tội này.

Bên cạnh đó, tại khoản 1 Điều 19 BLHS quy định: Người nào biết rõ tội phạm đang được chuẩn bị, đang được thực hiện hoặc đã thực hiện mà không tố giác thì phải chịu trách nhiệm hình sự về tội không tố giác tội phạm quy định tại Điều 390 của bộ luật này.

Điều 390 BLHS quy định:

“1. Người nào biết rõ một trong các tội quy định tại khoản 2 hoặc khoản 3 Điều 14 của bộ luật này đang được chuẩn bị hoặc khoản 3 Điều 14 của bộ luật này đang được chuẩn bị hoặc một trong các tội phạm quy định tại Điều 389 bộ luật này đang được thực hiện hoặc đã được thực hiện mà không tố giác, nếu không thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 19 của bộ luật này, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

2. Người không tố giác nếu đã có hành động ngăn cản người phạm tội hoặc hạn chế tác hại của tội phạm, thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự hoặc miễn hình phạt”.

Theo các quy định nêu trên của pháp luật thì cháu nội ông tuy không thực hiện đến cùng việc trộm cắp cây mai, đã nửa chừng tự ý bỏ ra về, nhưng không tố giác tội phạm hoặc có hành động ngăn cản người khác phạm tội nhằm làm hạn chế tác hại của tội phạm. Do vậy, cháu nội ông có thể sẽ được miễn trách nhiệm hình sự về tội trộm cắp, nhưng phải chịu trách nhiệm hình sự về tội không tố giác tội phạm.

H.Trâm (thực hiện)