Bà T.T.G có nhu cầu tư vấn: Cháu trai tôi (17 tuổi) cùng 3 đứa bạn lấy trộm của ông H 3 điện thoại di động, đem bán được 9,5 triệu đồng. Bọn chúng chia đều cho 3 đứa (cháu tôi không có nhận tiền chia), mỗi đứa 3 triệu đồng, còn lại 500 ngàn đồng đi nhậu chung. Cháu tôi không lấy tiền cũng không có nhậu chung. Xin hỏi: Cháu tôi không nhận tiền bán tài sản trộm cắp được và chỉ đứng cửa canh chừng, vậy cháu có bị tù tội gì hay được giảm nhẹ không?
Thắc mắc của bà được luật sư Nguyễn Văn Tặng (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:
- Trường hợp cháu trai của bà phạm tội với vai trò giúp sức (tạo điều kiện - canh cửa) cho đồng phạm để cùng thực hiện một tội phạm, được quy định tại Điều 17 Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 2015. Khoản 3, Điều 17 BLHS quy định: Người đồng phạm bao gồm người tổ chức, người thực hành, người xúi giục, người giúp sức. Người thực hành là người trực tiếp thực hiện tội phạm. Người tổ chức là người chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy việc thực hiện tội phạm. Người xúi giục là người kích động, dụ dỗ, thúc đẩy người khác thực hiện tội phạm. Người giúp sức là người tạo điều kiện tinh thần hoặc vật chất cho việc thực hiện tội phạm.
Mặt khác, theo khoản 2, Điều 91 BLHS quy định về nguyên tắc xử lý đối với người dưới 18 tuổi phạm tội như sau: “… 2. Người dưới 18 tuổi phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây và có nhiều tình tiết giảm nhẹ, tự nguyện khắc phục phần lớn hậu quả, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 29 của Bộ luật này, thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự và áp dụng một trong các biện pháp quy định tại Mục 2 chương này:
a) Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng, trừ tội phạm quy định tại các điều 134, 141, 171, 248, 249, 250, 251 và 252 của Bộ luật này;
b) Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng quy định tại khoản 2 Điều 12 của Bộ luật này, trừ tội phạm quy định tại các điều 123, 134, 141, 142, 144, 150, 151, 168, 171, 248, 249, 250, 251 và 252 của Bộ luật này;
c) Người dưới 18 tuổi là người đồng phạm có vai trò không đáng kể trong vụ án”.
Theo như thông tin bà cung cấp thì cháu trai bà 17 tuổi, tham gia thực hiện hành vi trộm cắp tài sản, chỉ đứng canh cửa và không nhận tiền từ việc bán tài sản trộm cắp và cũng không hưởng lợi ích từ tài sản lấy được do trộm cắp mà có (không nhậu chung). Cháu trai của bà đã phạm tội trộm cắp tài sản và với giá trị tài sản trộm cắp được dưới 50 triệu đồng (quy định tại khoản 1 Điều 173 BLHS) nên thuộc trường hợp phạm tội ít nghiêm trọng.
Căn cứ vào quy định pháp luật nêu trên, cháu trai của bà dưới 18 tuổi, phạm tội ít nghiêm trọng và là đồng phạm với vai trò giúp sức (chỉ đứng canh cửa), có vai trò không đáng kể trong việc thực hiện hành vi phạm tội. Do vậy, theo quy định tại điểm c, khoản 2 Điều 91 BLHS thì cháu trai của bà có thể được xem xét miễn trách nhiệm hình sự.
H. Trâm (thực hiện)
