Bà Nguyễn Thị Nhãn hỏi: Pháp luật xử lý ra sao đối với người đã lợi dụng dịch bệnh thu gom hàng hóa, nâng giá bán để hưởng lợi. Người vi phạm có bị xử lý hình sự hay không?
Thắc mắc của bà được luật sư Lê Vũ Hồng Huệ (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:
- Khoản 1 Điều 11 Luật Giá năm 2012 quy định: Các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh (SX, KD) được tự định giá hàng hóa, dịch vụ do mình SX, KD; trừ hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá và phải thực hiện niêm yết giá, bán theo giá niêm yết theo quy định.
Người vi phạm có thể bị xử lý hành chính hoặc xử lý hình sự.
- Về xử lý hành chính
Điều 31 Nghị định số 98/2020/NĐ-CP ngày 26-8-2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thương mại, SX, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Đối với các hành vi lợi dụng tình hình khan hiếm hàng hóa hoặc tạo ra sự khan hiếm hàng hóa giả tạo trên thị trường để mua vét, mua gom hàng hóa có giá trị từ 50 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng nhằm bán lại thu lợi bất chính thuộc một trong các trường hợp sau đây mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự như: hàng hóa thuộc danh mục bình ổn giá hoặc danh mục Nhà nước định giá theo quy định của pháp luật về giá; khi thị trường có biến động về cung cầu, giá cả hàng hóa do thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh, chiến tranh hoặc diễn biến bất thường khác…
Luật quy định phạt tiền đến 100 triệu đồng đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 điều này trong trường hợp hàng hóa có giá trị từ 1 tỷ đồng trở lên.
Ngoài ra, người vi phạm còn bị xử phạt bổ sung như tịch thu tang vật; tước quyền sử dụng giấy chứng nhận đủ điều kiện KD, giấy phép KD, chứng chỉ hành nghề từ 6 - 12 tháng; đình chỉ hoạt động KD hàng hóa vi phạm từ 6 - 12 tháng đối với hành vi vi phạm quy định tại điều này trong trường hợp vi phạm nhiều lần hoặc tái phạm và buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại điều này.
- Về xử lý hình sự
Người vi phạm sẽ bị xử lý hình sự theo Điều 196 Bộ luật Hình sự về tội đầu cơ, nếu thực hiện hành vi lợi dụng tình hình khan hiếm hoặc tạo ra sự khan hiếm giả tạo trong tình hình thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh hoặc tình hình khó khăn về kinh tế mua vét hàng hóa thuộc danh mục mặt hàng bình ổn giá hoặc thuộc danh mục hàng hóa được Nhà nước định giá nhằm bán lại để thu lợi bất chính.
Theo điều luật quy định, mức phạt thấp nhất đối người vi phạm là bị phạt tiền từ 30 - 300 triệu đồng, hoặc phạt tù từ 6 tháng - 3 năm, nếu vi phạm thuộc một trong các trường hợp như: hàng hóa đầu cơ trị giá từ 500 triệu đồng đến dưới 1,5 tỷ đồng; thu lợi bất chính từ 100 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng.
Luật quy định, tùy theo tính chất, mức độ và hậu quả của hành vi vi phạm, người phạm tội có thể bị phạt tiền từ 1,5 - 5 tỷ đồng hoặc bị phạt tù từ 7 - 15 năm đối với các trường hợp như: hàng hóa có giá trị từ 3 tỷ đồng trở lên; thu lợi bất chính từ 1 tỷ đồng trở lên; tái phạm nguy hiểm.
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt bổ sung bằng tiền từ 20 - 200 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 - 5 năm.
H. Trâm (thực hiện)
