Ông N.V.V có nhu cầu tư vấn: Tôi là nguyên đơn trong vụ tranh chấp quyền sử dụng lối đi. Vụ án đã được tòa án xét xử tháng 6-2023 và đã có hiệu lực pháp luật, tòa tuyên buộc ông T. phải tháo dỡ hàng rào cho tôi đi. Tôi đã nộp tiền đền bù cho ông T. tại cơ quan thi hành án dân sự (THADS) huyện và đã gửi đơn yêu cầu thi hành án (THA). Cơ quan THADS huyện đã thụ lý vụ việc, buộc ông T. phải tháo dỡ hàng rào theo bản án của tòa tuyên. Ông không chấp hành mà còn có lời lẽ thách thức và nhục mạ tôi. Xin hỏi: Việc ông T. không chấp hành bản án đã có hiệu lực pháp luật có bị xử lý gì không?
Thắc mắc của ông được luật sư Phạm Thị Kim Tuyến (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:
- Khoản 1, Điều 45 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật THADS số 26/2008/QH12 (Luật THADS năm 2014) quy định về thời hạn tự nguyện THA là 10 ngày, kể từ ngày người phải THA nhận được quyết định THA hoặc được thông báo hợp lệ quyết định THA.
Mặt khác, Điều 9 Luật THADS quy định: 1) Nhà nước khuyến khích đương sự tự nguyện THA. 2) Người phải THA có điều kiện THA mà không tự nguyện thi hành thì bị cưỡng chế THA theo quy định của luật này.
Tùy vào tính chất, mức độ vi phạm sẽ bị áp dụng những chế tài xử lý tương xứng. Tại khoản 1, khoản 2, Điều 165 Luật THADS quy định: “1) Người phải THA cố ý không chấp hành bản án, quyết định; không tự nguyện thi hành các quyết định về THA thì tùy theo tính chất và mức độ vi phạm mà bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật. 2) Cơ quan, tổ chức, cá nhân không thực hiện các quyết định về THA thì tùy theo tính chất và mức độ vi phạm mà bị xử phạt vi phạm hành chính, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường; nếu là cá nhân thì còn có thể bị xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự”.
Trường hợp của ông, cơ quan THA đã thụ lý giải quyết, nhưng ông T. cố tình không thực hiện đúng nghĩa vụ của mình là vi phạm pháp luật về thi hành bản án của tòa án và quyết định của cơ quan THA có thẩm quyền. Quá trình THA, nếu có đủ cơ sở kết luận ông T. có điều kiện mà không chấp hành bản án của tòa án, không chấp hành quyết định của cơ quan THA về việc tháo dỡ hàng rào lối đi, còn có lời lẽ thách thức, nhục mạ ông, gây mất trật tự an ninh nơi cư trú, thì tùy theo mức độ vi phạm, chấp hành viên có thể xử phạt hoặc đề nghị người có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính.
Cụ thể, theo quy định tại Điều 64 Nghị định số 82/2020/NĐ-CP ngày 15-7-2020 của Chính phủ (quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp; hành chính tư pháp; hôn nhân và gia đình; THADS; phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã) thì người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 3 - 5 triệu đồng đối với một trong các hành vi sau: không thực hiện công việc phải làm theo bản án, quyết định; trì hoãn thực hiện nghĩa vụ THA trong trường hợp có điều kiện THA.
Trường hợp ông T. đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này, mà còn vi phạm, thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về “Tội không chấp hành án” theo quy định tại khoản 1, Điều 380 Bộ luật Hình sự hiện hành, với mức khung phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm.
H. Trâm (thực hiện)
