Ông Hoàng Văn Bình có nhu cầu tư vấn: Tôi có 2 anh em. Mẹ tôi mất năm 2010, cha tôi mất tháng 10-2020. Trong lúc soạn đồ làm đám, tôi phát hiện cha tôi có 2 tờ di chúc lập vào 2 ngày khác nhau. Tờ di chúc đầu tiên lập ngày 30-10-2018, tờ di chúc sau lập ngày 1-7-2020. Nội dung 2 tờ di chúc này khác nhau. Xin hỏi, tờ di chúc nào có giá trị. Di chúc như thế nào là hợp pháp?
Thắc mắc của ông được luật sư Phạm Thị Kim Tuyến (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:
- Điều 624 Bộ luật Dân sự (BLDS) năm 2015, quy định: Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.
Theo quy định tại Điều 611 BLDS, thời điểm người có tài sản để lại di chúc chết là thời điểm mở thừa kế. Như vậy, chỉ khi người để lại di chúc chết thì di chúc mới có hiệu lực.
Mặt khác, Điều 643 BLDS quy định về hiệu lực của di chúc: “1. Di chúc có hiệu lực từ thời điểm mở thừa kế… 5. Khi một người để lại nhiều bản di chúc đối với một tài sản thì chỉ bản di chúc sau cùng có hiệu lực”.
Căn cứ quy định nêu trên, trường hợp 2 tờ di chúc của cha ông đối với chỉ cùng một tài sản, thì tờ di chúc cha ông lập sau ghi ngày 1-7-2020 là tờ di chúc có hiệu lực.
Tuy nhiên, để di chúc có hiệu lực thì đây phải là di chúc hợp pháp. Điều 630 BLDS quy định về điều kiện hợp pháp của di chúc như sau:
“1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép;
b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.
2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.
3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.
4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại Khoản 1 điều này.
5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất 2 người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 5 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng”.
Do vậy, nếu di chúc ngày 1-7-2020 của cha ông đáp ứng đủ những điều kiện nêu trên thì di chúc có giá trị pháp lý.
H.Trâm (thực hiện)
