Bà V.T.B có nhu cầu tư vấn: Cha mẹ tôi mất đã lâu. Chúng tôi có 4 anh em, trong đó có người em trai út tên T bệnh tâm thần (có giấy chứng nhận pháp y). Trước đây, anh cả tôi là người giám hộ và quản lý tài sản 1.000m2 đất vườn do cha mẹ tôi để lại cho em út. Xin hỏi: Anh cả tôi nay đã 75 tuổi và thường hay bị bệnh. Vậy chúng tôi có thể thay đổi người giám hộ cho T được không, kể cả quản lý 1.000m2 đất vườn của T.
Thắc mắc của bà được luật sư Nguyễn Văn Tặng (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:
- Theo quy định tại khoản 1, Điều 60 Bộ luật Dân sự (BLDS) năm 2015: Người giám hộ được thay đổi trong trường hợp sau đây: Người giám hộ không còn đủ các điều kiện quy định tại Điều 49, Điều 50 của bộ luật này; người giám hộ là cá nhân chết hoặc bị tòa án tuyên bố hạn chế năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, mất năng lực hành vi dân sự, mất tích; người giám hộ vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ giám hộ; người giám hộ đề nghị được thay đổi và có người khác nhận làm giám hộ.
Mặt khác, Điều 61 BLDS quy định về chuyển giao giám hộ như sau: Khi thay đổi người giám hộ thì trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày có người giám hộ mới, người đã thực hiện việc giám hộ phải chuyển giao giám hộ cho người thay thế mình. Việc chuyển giao giám hộ phải được lập thành văn bản, trong đó ghi rõ lý do chuyển giao và tình trạng tài sản, vấn đề khác có liên quan của người được giám hộ tại thời điểm chuyển giao. Cơ quan cử, chỉ định người giám hộ, người giám sát việc giám hộ chứng kiến việc chuyển giao giám hộ.
Theo thông tin của bà cung cấp thì anh cả bà đã 75 tuổi, già yếu và thường hay bị bệnh. Tuy nhiên, bà không nói rõ anh cả của bà có còn sáng suốt, minh mẫn theo quy định tại khoản 1, Điều 49 BLDS hay không; anh cả bà còn đảm bảo đủ các điều kiện để thực hiện quyền và nghĩa vụ của người giám hộ quy định tại Điều 57, Điều 58 BLDS hay không và ông bà có đồng ý để thay đổi người giám hộ không?
Do vậy, trường hợp của bà xin được tư vấn như sau:
- Nếu anh cả của bà đồng ý thay đổi người giám hộ và có người khác đồng ý nhận làm giám hộ (theo điểm d, khoản 1 Điều 60 BLDS) thì ông bà có thể liên hệ cơ quan cử, chỉ định người giám hộ (anh cả bà) để lập biên bản, ghi rõ tình trạng tài sản, các vấn đề khác có liên quan của người được giám hộ… để chuyển giao cho người giám hộ mới (theo quy định tại khoản 3 Điều 61 BLDS). Khi đó, người giám hộ mới có đầy đủ quyền và nghĩa vụ của người giám hộ (kể cả quyền quản lý tài sản 1.000m2 đất vườn do cha mẹ bà để lại cho em út) theo quy định tại điều 57, 58, 59 BLDS.
- Nếu anh cả của bà không đồng ý thay đổi người giám hộ, nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại điểm a, điểm b, điểm c, khoản 1, Điều 60 BLDS, thì các ông bà còn lại có quyền yêu cầu thay đổi người giám hộ cho em út của bà. Khi đó, người giám hộ mới có đầy đủ quyền và nghĩa vụ của người giám hộ (kể cả quyền quản lý tài sản 1.000m2 đất vườn do cha mẹ bà để lại cho em út).
H. Trâm (thực hiện)
