Bà N.T.V có nhu cầu tư vấn: Chúng tôi có 3 chị em, trong đó tôi là chị cả, người em trai thứ hai sống ở quê vợ, đứa em trai út (40 tuổi) bị bệnh tâm thần phân liệt đã lâu. Lúc cha mẹ tôi còn sống thì em trai út (không vợ con) sống chung với cha mẹ. Nay cha mẹ tôi đều đã chết. Xin hỏi: Trường hợp của gia đình tôi, ai là người giám hộ cho người em út. Có thể thay đổi người giám hộ được không?
Thắc mắc của bà được luật sư Lê Vũ Hồng Huệ (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:
- Theo khoản 1 Điều 46 Bộ luật Dân sự (BLDS) quy định về giám hộ như sau: Giám hộ là việc cá nhân, pháp nhân được luật quy định, được UBND cấp xã cử, được tòa án chỉ định hoặc được quy định tại khoản 2 Điều 48 của Bộ luật này (gọi chung là người giám hộ) để thực hiện việc chăm sóc, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi (gọi chung là người được giám hộ).
Về điều kiện của cá nhân làm người giám hộ, theo quy định tại Điều 49 BLDS phải đảm bảo các điều kiện như: Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ; có tư cách đạo đức tốt và các điều kiện cần thiết để thực hiện quyền, nghĩa vụ của người giám hộ.
Điều 53 BLDS quy định, trường hợp không có người giám hộ theo quy định tại khoản 2 Điều 48 của Bộ luật này thì người giám hộ đương nhiên của người mất năng lực hành vi dân sự được xác định như sau: Trường hợp cha và mẹ đều mất năng lực hành vi dân sự hoặc một người mất năng lực hành vi dân sự, còn người kia không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì người con cả là người giám hộ; nếu người con cả không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì người con tiếp theo có đủ điều kiện làm người giám hộ là người giám hộ.
Trường hợp thắc mắc của bà và trên cơ sở quy định pháp luật (nêu trên), thì bà là người giám hộ đương nhiên của em trai bà, nếu bà đủ các điều kiện theo quy định tại Điều 49 BLDS.
Theo quy định tại Điều 60 BLDS: Người giám hộ được thay đổi trong trường hợp sau đây: người giám hộ không còn đủ các điều kiện quy định tại Điều 49, Điều 50 của Bộ luật này; người giám hộ là cá nhân chết hoặc bị tòa án tuyên bố hạn chế năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, mất năng lực hành vi dân sự, mất tích; pháp nhân làm giám hộ chấm dứt tồn tại; người giám hộ vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ giám hộ; người giám hộ đề nghị được thay đổi và có người khác nhận làm giám hộ.
Trong trường hợp của bà (là người giám hộ đương nhiên), giữa bà và người em trai thứ hai có thể thỏa thuận để thay đổi người giám hộ cho em trai út của bà (nếu em trai thứ hai của bà có đủ điều kiện theo quy định).
H. Trâm (thực hiện)
