Bà Nguyễn Thị Mà có nhu cầu tư vấn: Cha tôi đứng tên thửa đất có diện tích 2.500m2, loại đất nông nghiệp tại xã. Đất này có nguồn gốc là do cha tôi nhận khai hoang từ năm 1978 và quản lý, sử dụng làm rẫy, trồng hoa màu từ đó đến nay, nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ).
Tháng 9-2016, Chủ tịch UBND xã đã lập hợp đồng cho một doanh nghiệp tư nhân thuê đất, sử dụng làm kho bãi lên xuống hàng hóa với thời hạn thuê 5 năm. Gia đình tôi kiên quyết không giao đất. Sau đó, tôi có làm đơn khiếu nại, nhưng UBND xã không trả lời bằng văn bản, mà cho rằng thửa đất này là đất công, thuộc quyền quản lý của UBND xã.
Xin hỏi: Tôi phải làm thế nào để UBND xã trả lại phần đất nói trên cho gia đình tôi?
Thắc mắc của bà được luật sư Phạm Thị Kim Tuyến (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:
- Theo thông tin bà cung cấp thì thửa đất trên do gia đình bà khai hoang và sử dụng từ năm 1978 đến nay không có tranh chấp. Vì vậy, gia đình bà có đủ điều kiện được cấp GCNQSDĐ theo quy định tại Điều 101 Luật Đất đai năm 2013. Tuy nhiên, UBND xã cho rằng thửa đất nhà bà là đất công và không cho gia đình bà tiếp tục sử dụng, làm hợp đồng cho doanh nghiệp tư nhân thuê, sử dụng vào mục đích thương mại, dịch vụ là sai thẩm quyền theo quy định tại Khoản 3 Điều 59 Luật Đất đai năm 2013: “UBND cấp xã cho thuê đất thuộc quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích của xã, phường, thị trấn”. Do vậy, bà có thể làm đơn khiếu nại đến các cơ quan có thẩm quyền theo quy định tại Khoản 1, Điều 7 Luật Khiếu nại năm 2011, cụ thể như sau:
- Làm đơn khiếu nại gửi đến Chủ tịch UBND xã (nơi có thửa đất) và yêu cầu UBND xã kiểm tra xem có căn cứ xác định là đất công hay không và nếu có thì đề nghị Chủ tịch UBND xã trả lời bằng văn bản, có căn cứ rõ ràng.
- Trường hợp bà không đồng ý quyết định giải quyết lần đầu của Chủ tịch UBND xã hoặc quá thời hạn giải quyết mà không được giải quyết, bà có thể gửi đơn khiếu nại lần hai đến Chủ tịch UBND huyện. Thời hiệu khiếu nại là 90 ngày kể từ ngày nhận được quyết định của UBND cấp xã.
- Trường hợp bà không đồng ý với quyết định giải quyết lần hai của Chủ tịch UBND huyện hoặc quá thời hạn mà không được giải quyết thì bà có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại tòa án theo quy định của Luật Tố tụng hành chính.
Theo quy định của pháp luật, việc xác định đất khai hoang có là đất công hay không thì còn tùy thuộc vào các tài liệu có liên quan như bản đồ địa chính qua các thời kỳ, xác nhận của đại diện chính quyền qua các thời kỳ và các tài liệu liên quan khác… Do đó, bà cần cung cấp thêm chứng cứ, tài liệu về quá trình sử dụng đất của gia đình bà để chứng minh đây là đất do gia đình bà khai hoang, sử dụng ổn định lâu dài, không có tranh chấp.
Nếu UBND xã không có căn cứ chứng minh đất này là đất công thì có thể được xác định là đất khai hoang sử dụng ổn định trong thời gian dài.
Khi đó, gia đình bà có đủ điều kiện để được cấp GCNQSDĐ. Nếu như chưa được cấp GCNQSDĐ, thì dù Nhà nước cần thu hồi thửa đất trên, gia đình bà vẫn được bồi thường theo quy định tại Điều 75 Luật Đất đai năm 2013 về điều kiện được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.
H.Trâm (thực hiện)