Bà N.T.H có nhu cầu tư vấn: Cháu tôi là T. vào chòi ông N. trộm 1 con gà. Lúc T. ra tới cửa rào chòi thì ông N. về tới, tri hô và chặn đường. Ông N. dùng 2 tay nắm chặt tay T. thì bị T. đánh vào mặt ông và chạy thoát.
Xin hỏi: T. (17 tuổi) đi trộm gà bị phát hiện và đánh chủ nhà để bỏ chạy, như vậy có bị xử lý hình sự hay không? Nếu có, thì bị xử lý ra sao?
Thắc mắc của ông được luật sư Lê Vũ Hồng Huệ (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:
- Do cháu của bà đã 17 tuổi nên phải chịu trách nhiệm hình sự (TNHS) về mọi tội phạm theo quy định tại khoản 1, Điều 12 Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 2015.
Mặt khác, theo Điều 101 BLHS quy định về mức phạt tù có thời hạn đối với người dưới 18 tuổi như sau: Đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 18 năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 3/4 mức phạt tù mà điều luật quy định.
Hành vi trộm cắp tài sản (trộm gà) là hành vi vi phạm pháp luật. Theo đó, tùy thuộc vào tính chất, mức độ vi phạm cũng như giá trị tài sản thì người thực hiện hành vi có thể sẽ bị xử phạt hành chính hoặc nặng hơn là bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Hành vi trộm gà của T. ban đầu là hành vi lén lút trộm tài sản (con gà) nhưng khi bị phát hiện thì T. đã thực hiện hành vi đánh vào mặt chủ nhà (ông N.) để chạy thoát thân cùng với tài sản lấy được của ông. Trường hợp này được xem là chuyển hóa tội phạm (từ tội trộm cắp tài sản sang tội cướp tài sản); vì T. đã dùng vũ lực tấn công ông N. nhằm để chiếm đoạt tài sản của ông N.
Khoản 1 Điều 168 BLHS quy định: Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản, thì bị phạt tù từ 3 - 10 năm.
Trường hợp của T. (đã 17 tuổi) nên phải chịu TNHS về hành vi phạm tội của mình. Tuy nhiên, do T. là người chưa thành niên (dưới 18 tuổi) nên việc xử lý hình sự sẽ tuân thủ theo quy định về xử lý hình sự đối với người dưới 18 tuổi phạm tội. Do vậy, T. có thể sẽ bị xử lý hình sự thông qua các biện pháp giáo dục, cải tạo (tùy theo mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội). Mục đích của hình phạt nhằm giúp T. nhận thức rõ về hậu quả của hành vi phạm tội, giúp đỡ T. sửa chữa sai lầm để sớm trở thành công dân có ích cho xã hội.
H. Trâm (thực hiện)
