Ông Nguyễn Văn Hai (Châu Thành) có nhu cầu tư vấn: Gần nhà tôi có anh Bốn. Biết anh An làm nghề buôn bán thuốc lá nên Bốn muốn chiếm đoạt bán lấy tiền tiêu xài. Cách nay nửa tháng, Bốn núp ở cửa nhà anh An rồi chụp thuốc mê chủ nhà khi anh An vừa chở bao thuốc lá về (trong đó có 20 cây loại Caraven). Bốn định lấy bao thuốc này đi thì con của anh An đi xe máy về tới. Hoảng sợ, Bốn bỏ chạy thoát thân.
Hỏi: Bốn phạm tội gì. Có bị xử lý hình sự hay không?
Thắc mắc của ông được luật sư Phạm Thị Kim Tuyến (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:
- Theo thông tin ông cung cấp, Bốn đã phát sinh ý thức chiếm đoạt tài sản của anh An trước khi có hành vi tấn công chụp thuốc mê, nhằm làm cho anh An bất tỉnh, không thể chống cự được để chiếm đoạt của anh An một bao đựng 20 cây thuốc lá, nên có dấu hiệu của tội cướp tài sản theo quy định tại Điều 168 - Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 2015.
Điều 168 BLHS quy định về Tội cướp tài sản, như sau:
“1. Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản, thì bị phạt tù từ 3 - 10 năm”.
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 18 - 20 năm hoặc tù chung thân:
6. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10 - 100 triệu đồng, phạt quản chế, cấm cư trú từ 1 - 5 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản”.
Theo đó, Điều luật chỉ rõ dấu hiệu của “Tội cướp tài sản” được thể hiện ở một trong 3 hành vi: dùng vũ lực; đe dọa dùng vũ lực ngay tức khác; có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được.
Hậu quả có xảy ra hay không (tức là có lấy được tài sản hay không), giá trị tài sản ít hay nhiều không làm ảnh hưởng đến việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội mà chỉ có ý nghĩa về định khung hình phạt.
Thời điểm hoàn thành của tội phạm này được xác định từ lúc kẻ phạm tội thực hiện hành vi nguy hiểm (một trong 3 hành vi nêu trên).
Người thực hiện hành vi cướp tài sản, tùy theo tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội và hậu quả xảy ra có thể bị phạt tù từ 3 - 20 năm hoặc tù chung thân. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10 - 100 triệu đồng, phạt quản chế, cấm cư trú từ 1 - 5 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Căn cứ Điều luật thì trong trường hợp này, Bốn đã có hành vi tấn công chụp thuốc mê, nhằm làm cho anh An bất tỉnh, không còn khả năng phản ứng, chống cự để cướp bao đựng thuốc lá. Mặc dù Bốn bị con anh An phát hiện, bỏ chạy không lấy được tài sản của anh An, nhưng hành vi của Bốn có đủ dấu hiệu cấu thành “Tội cướp tài sản” theo quy định tại Điều 168 BLHS như nêu trên.
Do vậy, Bốn phải chịu trách nhiệm hình sự về “Tội cướp tài sản” theo quy định tại Điều 168 BLHS 2015. Quá trình giải quyết, xử lý vụ việc, tùy vào mức đô, tính chất của hành vi phạm tội, Bốn có thể phải chịu mức hình phạt theo quy định của Điều luật này.
H.Trâm (thực hiện)
