Ông T.V.Q có nhu cầu tư vấn: Cháu trai tôi là H (18 tuổi) và 2 người bạn bị nhóm 6 người đuổi đánh. Trong lúc bỏ chạy, H bị vấp té vào hàng rào. H rút cây tre dùng làm rào đánh bừa vào nhóm người đuổi theo, chẳng may trúng vào đầu anh C gây thương tích phải nhập viện cấp cứu (tỷ lệ thương tật 13%). Xin hỏi: Trường hợp của H có được xem là phòng vệ chính đáng hay không? H có bị tù hay không?
Thắc mắc của ông được luật sư Lê Vũ Hồng Huệ (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:
- Điều 22 Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 2015 quy định: Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên.
Theo điều luật quy định thì phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm. Mặt khác, luật cũng quy định: Vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại. Người có hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật này.
Khoản 1, Điều 134 BLHS quy định về tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác như sau: Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11 - 30% hoặc dưới 11% nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm:
Theo điều luật quy định thì những hành vi như: Dùng hung khí nguy hiểm hoặc thủ đoạn gây nguy hại cho từ 2 người trở lên; dùng axit sunfuric (H2SO4) hoặc hóa chất nguy hiểm khác gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác; gây cố tật nhẹ cho nạn nhân; phạm tội 2 lần trở lên; phạm tội đối với 2 người trở lên; có tính chất côn đồ; tái phạm nguy hiểm…
Trường hợp của cháu trai ông là anh H đã 18 tuổi, do vậy H phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm do hành vi mình gây ra. Tuy nhiên, như ông trình bày, anh H cùng 2 người bạn bị nhóm 6 người đuổi đánh. Trong lúc bỏ chạy, H bị vấp té vào hàng rào và H đã rút cây tre dùng làm rào đánh bừa vào nhóm người đuổi theo, chẳng may trúng vào đầu anh C gây thương tích phải nhập viện cấp cứu (tỷ lệ thương tật 13%).
Theo thông tin trên thì anh H đã chống trả lại một cách cần thiết để bảo vệ lợi ích của mình (trong lúc bị đuổi đánh và đã bị té). Hành vi rút cây tre dùng làm rào để chống trả lại nhóm 6 người của H là để bảo vệ được sức khỏe, tính mạng của mình khi đang bị xâm phạm. Nếu đúng như lời của ông trình bày thì đây được xem là phòng vệ chính đáng và anh H không phải phạm tội. Tuy nhiên, anh H phải có chứng cứ để chứng minh cho hành vi phòng vệ chính đáng của mình như: có người làm chứng lúc vụ việc diễn ra, hành vi đuổi đánh của nhóm 6 người, việc anh H rút cây tre làm hàng rào và đánh bừa để chống trả tự vệ, sự hung hăng của nhóm người đuổi đánh…
H. Trâm (thực hiện)
